KENNIS EN ONDERZOEK

Op deze pagina vindt u ondersteunende onderzoeksresultaten:

-         Nieuw Dutch Design, Gert Hage

-         Calculatiemodel bij toepassing flexinuïteit, Lindy Hulsbergen

-         Afstudeeronderzoek, Simon van Groningen

Nieuw Dutch Design: Flexicurity

Snel stappen zetten in de richting van Flexicurity, een door prof. Wilthagen gemunte term, die draait om het verduurzamen van de flexibele schil. Dit is de boodschap van Linde Gonggrijp, directeur FNV Zelfstandigen en Aukje Nauta, hoogleraar Employability UvA. Onder invloed van globalisering, technologische vooruitgang en individualisering is de behoefte aan flexibiliteit op de Nederlandse arbeidsmarkt sterk toegenomen, voor zowel werkgevers als voor werknemers. Maar het is meer dan behoefte, het is noodzaak. De internationale concurrentie dwingt bedrijven snel in te kunnen spelen op veranderingen. Flexibiliteit is geen doel maar een middel voor bedrijven om zich te kunnen handhaven in het mondiale krachtenspel. Flexicurity geeft volgens Linde Gonggrijp wat we in Nederland op sociaaleconomisch gebied belangrijk vinden, namelijk niet concurreren op essentiële arbeidsvoorwaarden en perspectieven. De contractvorm waarin mensen werken is niet de basis voor concurrentie. Concurreren doe je op basis van kwaliteit. 

Na de invoering van de Wet flexibiliteit en zekerheid (1999) is het hoog tijd voor een strategische heroverweging van de werking van de arbeidsmarkt, waarbij vooral het vinden van een nieuwe balans tussen flexibiliteit en zekerheid centraal stond. Deze onvrede over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt staan centraal voor Linde Gonggrijp en Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar Employability. Beide vrouwen vinden de wet achterhaal door allerlei nieuwe ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.

Het aantal mensen met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is sterk gestegen. Ongeveer een derde van de werkenden in Nederland kan worden gerekend tot de uitdijende flexschil van bedrijven en instellingen. De regelingen voor sociale zekerheid sluiten niet langer aan bij deze nieuwe werkelijkheid van flexibilisering en individualisering. Er dreigt door de rigide wetgeving en de veelkleurige loopbaan van flexwerkers een tweedeling te ontstaan tussen met vaste contracten en mensen met contracten voor bepaalde tijd. Zij vinden dat noch de werknemer, noch de arbeidsmarkt hierbij gebaat is.

Na de invoering van de Flexwet in 1999 heeft de tijd niet stil gestaan. Er kwamen allerlei nieuwe vormen van flexwerk op, van payrolling tot ingewikkelde buitenlandconstructies in de land- en tuinbouw, de zogenoemde ‘Polenconstructie’. Tegenover de stevig beschermde mensen in vaste dienst staat een groeiend leger van flexwerkers die minder worden betaald, minder rechtsbescherming genieten, vaak niet of onvoldoende verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid en ook voor wat betreft scholing en pensioenrechten op achterstand staan.

…”Om een leven lang zeker te zijn van werk moeten mensen bewegen, tussen en binnen bedrijven, tussen leren en werken, tussen vast en flex. Een hoogwaardige arbeidsmarkt vereist permanente scholing en ontwikkeling”…

Volgens Gonggrijp en Nauta zijn twee dingen belangrijk, namelijk een arbeidsvormneutraal pensioenkader, zodat de fiscale regels voor iedereen gelijk zijn. Zelfstandigen moet de mogelijkheid worden geboden al dan niet vrijwillig deel te nemen aan collectieve pensioenfondsen en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, op basis van flexibele inleg. Flexwerkers hebben daarnaast in deze kenniseconomie minder of geen toegang tot de bestaande scholingsmogelijkheden. Gonggrijp pleit daarom voor een soort nationaal schoolfonds, met eigen inleg en onafhankelijkheid van arbeidscontract. Nederland moet volgens hen de wereld laten zien dat er wel een arbeidsmarktontwerp mogelijk is, namelijk het hernieuwd Dutch Design waarin flexibel en met zekerheid kan worden ingespeeld op de enorme uitdagingen die de Nederlandse arbeidsmarkt de komende jaren te wachten staat.

Bron: Gert Hage - UWV Magazine april 2013 - Flexicurity 2.0 Nieuw Dutch Design

***

Calculatiemodel bij toepassing van flexinuïteit

Hieronder vindt u de samenvatting van de resultaten van de afstudeerscriptie van Lindy Hulsbergen. Lindy volgde de HBO- studie Bedrijfseconomie (2011). 

Flexinuïteit is een samenvoeging van flexibiliteit, continuïteit en kwaliteit.

• Flexibiliteit omdat de werknemers flexibel inzetbaar zijn op verschillende plaatsen, tijdstippen en bij verschillende klanten.
• Continuïteit omdat de werknemers in vaste dienst zijn en indien gewenst terug kunnen keren bij de klant.
• Kwaliteit op basis van benodigde diploma’s en ervaring en zijn ingewerkt bij de klant.

Bij volledige toepassing van flexinuïteit worden de vaste personeelskosten gedeeltelijk variabel gemaakt. Het bedrijf heeft slechts de minimale bezetting in vaste dienst. Als de bedrijfsdrukte sterk fluctueert kunnen hiermee personeelskosten bespaard worden. Omdat flexinuïteit nog in de kinderschoenen staat is er nog geen specifieke wet- en regelgeving. Door flexinuïteit toe te passen wordt er nog steeds voldaan aan de wettelijke bepalingen. Een flexinuïteitskracht wordt voor de wet namelijk gezien als een ‘normale uitzendkracht’. Het concept past dus prima in het aanwezige wettelijke kader. 

Om toeval uit te sluiten is dit onderzoek verricht binnen één sector, waarbij gekozen is voor de agrarische. De agrarische sector kent fluctuaties in de bedrijfsdrukte, waardoor het vermoeden was dat het concept in deze sector goed zou passen. Daarbij lijkt het werk in deze sector enigszins op stuwadoorswerk en industrieel-logistieke activiteiten in de havens.

Op macro-economisch niveau zijn er veel verschillende factoren die invloed hebben op de agrarische sector. Het is om verschillende redenen steeds moeilijker om goed personeel te vinden. Stijgende energie- en olieprijzen vergroten de kosten. Een derde belangrijk punt is duurzaamheid, wat vanuit zowel de publieke opinie als de overheid steeds belangrijker gevonden wordt. Aandacht voor duurzaamheid wordt min of meer verplicht. Op meso-economisch niveau hebben de meeste factoren een versterkende invloed op de intensiteit van de concurrentie. Dit betekent dat de intensiteit van de concurrentie in de agrarische sector erg hoog is. Deze hoge concurrentie-intensiteit heeft als gevolg dat het belangrijk is om de kosten zoveel mogelijk te drukken. Met een juiste toepassing van flexinuïteit is het mogelijk om de personeelskosten te verlagen.

Uit het onderzoek blijkt dat een verlaging van de personeelskosten door flexinuïteit toe te passen bij bedrijven in de agrarische sector mogelijk is. Bij grotere bedrijven, die dus ook meer personeel in vaste dienst hebben, wordt deze besparing gerealiseerd door enerzijds de vaste personeelskosten te verlagen. In de rustigere perioden zijn er minder mensen nodig, wat een besparing oplevert. Anderzijds kunnen de kosten verlaagd worden doordat er minder ZZP’ers ingehuurd worden. Geschoold, flexibel personeel is binnen deze sector erg moeilijk te vinden, en dus wordt er vaak gekozen voor dure ZZP’ers. Als de flexinuïteitskracht ingewerkt is kan hij hetzelfde werk doen tegen een lager tarief.

Door flexinuïteit toe te passen wordt een onderneming flexibeler, zonder dat de kwaliteit of continuïteit in gevaar komt. Vaste personeelskosten worden variabel gemaakt, waardoor de personeelsbezetting wordt afgestemd op het aanbod van werk. Het naijlen van vaste kosten wordt voorkomen. Doordat de vaste kosten lager komen te liggen wordt ook het risico dat de onderneming loopt kleiner. De break-even afzet en omzet komen lager te liggen. Ook is het voor de onderneming makkelijker om snel in te krimpen in een verslechterende economische situatie. Een ander voordeel van lagere vaste kosten is dat het makkelijker is om nieuw vreemd vermogen aan te trekken. Vreemd vermogen is juist nu goedkoper dan eigen vermogen.

Voordat flexinuïteit toegepast kan worden is er echter wel een investering vereist. De flexinuïteitskrachten moeten worden ingewerkt. Gezien de huidige economische situatie zullen niet alle ondernemingen een investering willen doen. Dit kan voor hen een reden zijn om af te zien van flexinuïteit. Een forse potentiële kostenbesparing op de lange termijn moet hen echter wel over de streep kunnen trekken.

Bedrijven in de agrarische sector hebben sterk te maken met fluctuaties in de bedrijfsdrukte. Op de lange termijn is dit door seizoensgebonden werkzaamheden, en op de korte termijn komt het door een sterke afhankelijkheid van het weer. In het algemeen kan gezegd worden dat, hoe groter het bedrijf, hoe beter flexinuïteit toegepast kan worden. Flexinuïteit is bij kleinere bedrijven minder goed toe te passen. Dit komt doordat deze bedrijven vaak weinig vast personeel in dienst hebben waarop bespaard kan worden. Als het bedrijf regelmatig ZZP’ers inhuurt kan daarop wel bespaard worden door de ZZP’ers te vervangen door goedkopere flexinuïteitskrachten.

De conclusies zijn gebaseerd op concrete berekeningen in het voor dit onderzoek ontwikkelde calculatiemodel. Dit model is ook gratis beschikbaar voor geïnteresseerden. U kunt contact met ons opnemen om het calculatiemodel voor uw bedrijf in te vullen, dan krijgt u vrijblijvend en zonder kosten advies over de mogelijke reductie van vaste kosten.

***

Afstudeeronderzoek Flexinuïteit door Havenwerk Simon van Groningen

Havenwerk, gespecialiseerde dienstverlener in logistiek, is op zoek naar een manier om ook in tijden van economische crisis klanten optimaal te helpen. Havenwerk verwacht dat de economische crisis zal zorgen dat bedrijven minder behoefte zullen hebben aan uitzendbureaus. Tegelijkertijd zal het bij veel ondernemingen juist nu nodig zijn om (vaste) kosten te reduceren.

Bij klanten van Havenwerk draait Het draait om flexibiliteit, kwaliteit en continuïteit. 

Samengevoerd wordt dit flexinuïteit. Havenwerk is opzoek naar de mogelijkheid om deze aspecten in te zetten bij de acquisitie van nieuwe klanten, maar ook bij versterking van bestaande relaties.

Het concept flexinuïteit bestaat uit drie onderdelen. Hieronder wordt kort beschreven hoe Havenwerk aan deze onderdelen invulling geeft:

Flexibiliteit: Opdrachtgevers moeten flexibel over personeel kunnen beschikken. Havenwerk moet over personeel beschikken dat op afroep inzetbaar is in verschillende functies, op alle mogelijke werktijden/roosters en in het hele werkgebied (regio). 

Kwaliteit: Het personeel van Havenwerk moet zeer goed van kwaliteit zijn door over de juiste opleidingen, diploma’s, certificaten en ervaring te beschikken.

Continuïteit: De vaklieden van Havenwerk zijn in vaste dienst bij Havenwerk waardoor éénmaal ingewerkte medewerkers beschikbaar blijven voor klanten (leverzekerheid). 

Om die vraag te beantwoorden is er allereerst een verdieping gemaakt op het concept flexinuïteit en een vergelijking met overige vormen van personele dienstverlening die uitzendbureaus kunnen bieden. Vervolgens is een interne en externe analyse gemaakt om de situatie weer te geven waar Havenwerk in opereert. Door het houden van interviews bij een potentiële groep klanten is duidelijk gemaakt wat deze verwachten en wensen bij het gebruik van uitzendkrachten. Tot slot worden de resultaten naast het concept gelegd en samen met de situatie analyses verder bestudeerd.

In de studie is geconcludeerd dat Havenwerk het concept flexinuïteit moet inzetten bij de acquisitie van nieuwe klanten. Juist in deze tijd van moeilijke economische omstandigheden en onzekerheid over marktontwikkelingen, zijn bedrijven geïnteresseerd in reductie van vaste kosten. Met flexinuïteit kunnen bedrijven hun capiciteit op pijl houden of zelfs uitbreiden zonder lange termijnverplichtingen te moeten aangaan. Flexinuïteit is tevens een antwoord op demografische en economische ontwikkelingen.

***