Snel stappen zetten in de richting van Flexicurity, een door prof. Wilthagen gemunte term, die draait om het verduurzamen van de flexibele schil. Dit is de boodschap van linde Gonggrijp, directeur FNV Zelfstandigen en Aukje Nauta, hoogleraar Employability UvA. Onder invloed van globalisering, technologische vooruitgang en individualisering is de behoefte aan flexibiliteit op de Nederlandse arbeidsmarkt sterk toegenomen, voor zowel werkgevers als voor werknemers. Maar het is meer dan behoefte, het is noodzaak. De internationale concurrentie dwingt bedrijven snel in te kunnen spelen op veranderingen. Flexibiliteit is geen doel maar een middel voor bedrijven om zich te kunnen handhaven in het mondiale krachtenspel. Flexicurity geeft volgens Linde Gonggrijp wat we in Nederland op sociaaleconomisch gebied belangrijk vinden, namelijk niet concurreren op essentiële arbeidsvoorwaarden en perspectieven. De contractvorm waarin mensen werken is niet de basis voor concurrentie. Concurreren doe je op basis van kwaliteit.
Dertien jaar na de invoering van de Wet flexibiliteit en zekerheid (1999) is het hoog tijd voor een strategische heroverweging van de werking van de arbeidsmarkt, waarbij vooral het vinden van een nieuwe balans tussen flexibiliteit en zekerheid centraal stond. Deze onvrede over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt staan centraal voor Linde Gonggrijp en Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar Employability. Beide vrouwen vinden de wet achterhaal door allerlei nieuwe ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Het aantal mensen met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is sterk gestegen. Ongeveer een derde van de werkenden in Nederland kan worden gerekend tot de uitdijende flexschil van bedrijven en instellingen. De regelingen voor sociale zekerheid sluiten niet langer aan bij deze nieuwe werkelijkheid van flexibilisering en individualisering. Er dreigt door de rigide wetgeving en de veelkleurige loopbaan van flexwerkers een tweedeling te ontstaan tussen met vaste contracten en mensen met contracten voor bepaalde tijd. Zij vinden dat noch de werknemer, noch de arbeidsmarkt hierbij gebaat is.
Na de invoering van de Flexwet in 1999 heeft de tijd niet stil gestaan. Er kwamen allerlei nieuwe vormen van flexwerk op, van payrolling tot ingewikkelde buitenlandconstructies in de land- en tuinbouw, de zogenoemde ‘Polenconstructie’. Tegenover de stevig beschermde mensen in vaste dienst staat een groeiend leger van flexwerkers die minder worden betaald, minder rechtsbescherming genieten, vaak niet of onvoldoende verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid en ook voor wat betreft scholing en pensioenrechten op achterstand staan.
…”Om een leven lang zeker te zijn van werk moeten mensen bewegen, tussen en binnen bedrijven, tussen leren en werken, tussen vast en flex. Een hoogwaardige arbeidsmarkt vereist permanente scholing en ontwikkeling”…
Volgens Gonggrijp en Nauta zijn twee dingen belangrijk, namelijk een arbeidsvormneutraal pensioenkader, zodat de fiscale regels voor iedereen gelijk zijn. Zelfstandigen moet de mogelijkheid worden geboden al dan niet vrijwillig deel te nemen aan collectieve pensioenfondsen en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, op basis van flexibele inleg. Flexwerkers hebben daarnaast in deze kenniseconomie minder of geen toegang tot de bestaande scholingsmogelijkheden. Gonggrijp pleit daarom voor een soort nationaal schoolfonds, met eigen inleg en onafhankelijkheid van arbeidscontract. Nederland moet volgens hen de wereld laten zien dat er wel een arbiedsmarktontwerp mogelijk is, namelijk het hernieuwd Dutch Design waarin flexibel en met zekerheid kan worden ingespeeld op de enorme uitdagingen die de Nederlandse arbeidsmarkt de komende jaren te wachten staat.
Bron: Gert Hage - UWV Magazine april 2013 - Flexicurity 2.0 Nieuw Dutch Design